Socjalizm w mieście dało się znieść, jednak były miejsca, które wydają mi się kwintesencją tych dziwnych, smutnych czasów i które wywołują smutek i szarość. PGRy kojarzą mi się właśnie z takimi miejscami. Może dlatego, że teraz, po latach, samotne bloki gdzieś w środku pół nie dają za dużo perspektyw i przypominają o tamtych czasach? Dlatego też powieść Pawła Radziszewskiego wydała mi się lekturą, po którą chciałam sięgnąć, żeby poznać ten zapomniany świat i czas jego powolnego upadku.
Seweryn, Jacek i Marzena - troje dzieci, które dorastają w społeczności PGRu, od najwcześniejszych lat naznaczone są przez rodziny, które przypisują im miejsce do życia. Seweryn to syn dyrektora, Jacek jest synem palacza, a Marzena to śliczna dziewczyna, której ojciec przywozi najnowsze rzeczy z pracy w Niemczech. Razem z resztą dzieci z bloków szukają swojego miejsca, próbują odkryć tajemnice, które kryją głębokie piwnice i powoli dorastają w świecie, w którym zachodzą drastyczne zmiany.
To była odświeżająca lektura, która zostawiła po sobie całą gamę odcieni szarości. Wydawać by się mogło, że to smutne, upadające miejsce, o którym pisze autor. nie ma nic ciekawego do zaoferowania. A jednak ciężko było mi się oderwać od lektury, odkrywając jej bohaterów i kibicując im na różnych etapach. Tak naprawdę autor pokazuje dwa pokolenia. Marzena, Jacek i Seweryn dorastają w PGRze, nie znając innego życia i dlatego przyjmują za pewnik, że to co znają było zawsze. Jednocześnie ich dorastanie łączy się z końcem pewnej epoki. Koniec PRLu to również koniec PGRu, miejsca które miało promować myśl socjalistyczną, a które wyrosło na podwalinie absurdów i kłamstwa.
Młodych bohaterów poznajemy na różnych etapach ich życia. Dojrzewają z czytelnikiem, od dzieci, przez nastolatków, do młodych dorosłych, próbują znaleźć swoje miejsce. Każde z nich jest jednak mocno związane z PGRem, nie potrafią się od niego uwolnić. To miejsce siedzi mocno w ich głowie i mimo braku perspektywy, nie potrafią go opuścić.
Sam PGR to miejsce smutne, pełne alkoholizmu i przemocy, która wypływa z każdego zdania. Pije się, żeby załatwić sprawy, pije się, żeby pogratulować sobie załatwienia sprawy, ale pije się też, gdy tylko to zostaje w życiu. To w tym środowisku dzieci dorastają i to właśnie te obrazy dają im obraz codzienności.
Dzieci od najmłodszych lat są ostrzegane przed piwnicami, straszone nimi. A niektóre z nich znikają w tajemniczych okolicznościach. Ten starach w młodym pokoleniu ma zostawić wszystko na właściwym miejscu, pozwolić, żeby życie toczyło się swoim torem. Jednak autor nie zostawia czytelnika w nieświadomości, pozwalając wypowiedzieć się starszemu pokoleniu. Dzięki tym opowieściom powoli odkrywana jest przeszłość, od czasów okupacji po początki PRLu. Czym więcej osób oddaje swój głos, tym bardziej absurdalna prawda wychodzi na jaw. Paradoksy upadającego systemu, pomysły ludzkie i społeczne pogodzenie się z nimi, to wszystko sprawia, że podwaliny tego świata są nierzeczywiste.
Poszukiwanie lepszego życia i wiara w obietnice władzy zbiera ludzi w jednym miejscu, które zupełnie się do tego nie nadaje. Jedni się z tym godzą, inni szukają rozwiązań, co chwilę odbijając się od muru. Ostatecznie świat, w jakim żyją, tworzą sami od podstaw, sami ustalają reguły i przystosowują się do niego. A ich dzieci wierzą, że tak właśnie było "od zawsze".
Ostatecznie świat stworzony przez rodziców, z nadzieją na lepsze życie, upada jeszcze za ich życia, a dzieci, nie potrafią go porzucić, cząstka tego miejsca zostanie z nimi na zawsze.
"Niepowinność" to książka która wciąga, pokazując obrazy codzienności, a jednocześnie odsłaniając absurdy socjalistycznego świata i ludzi, którzy pogodzili się z normami, które w żadnym wypadku nie wydają się właściwe. To jednocześnie opowieść o pokoleniu, które dorasta, szukając swoich miejsc w życiu, o PGRze, który zawsze zostaje w ich sercach i umyśle i którego nie potrafią porzucić. To wszystko autor ubiera w historię pełną tajemnic i pewnej dozy niebezpieczeństwa, tworząc powieść, która wywołuje gamę emocji, ale od której ciężko się oderwać przez przekręceniem ostatniej kartki.
- Autor: Radziszewski Paweł
- Tytuł: Niepowinność
- Wydawnictwo: SQN
- Liczba stron: 416
- Premiera: 28 wrzesień 2022
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Dziękuję za każdy zostawiony komentarz.