Bardzo cieszyłam się na powrót do Pleszewa, żeby podglądać życie mieszkańców kamienicy przy ulicy Gnieźnieńskiej. Mnogość wątków, a także przygotowanie autorki sprawiły, że ani na chwilę nie nudziłam się podczas lektury pierwszego tomu i z wielkim zainteresowaniem poznawałam losy poszczególnych postaci i rodzin. Drugi tom przenosi nas na początek lat '30, kiedy dzieci z kamienicy stały się młodymi osobami wkraczającymi w dorosły świat.
Helena zdaje małą maturę, dzięki której rozwijają się przed nią znacznie większe możliwości zawodowe. Dziewczyna chce odciążyć babcię, która nadal zajmuje się prasowaniem. Pierwszy, poważny związek, w który wchodzi jest dla niej etapem poznawania świata, choć babcia widzi już w osobie jej chłopaka, przyszłego męża. Jej najlepsza przyjaciółka, Ryfka, wyjeżdża na studia do Poznania. Nie wszyscy są zadowoleni z żydowskich studentów, czego dziewczyna doświadcza na własnego skórze. Do kamienicy, po studiach, wraca Feliks, który kończąc medycynę, ma nieograniczone możliwości. A jednak chłopak decyduje się na pracę w Kasie Chorych, państwowym i słabo opłacalnym miejscu. Stefania, od lat ucząca w Szkole Powszechnej, zmaga się z własnymi problemami. Coraz poważniejsze objawy zdrowotne kierują ją do lekarza, a diagnoza może okazać się niezwykle trudna do akceptacji. Do kamienicy wprowadza się lwowski muzyk, który wywróci świat niektórych mieszkańców. Wszystko na tle potężnego kryzysu ekonomicznego lat '30, który zapoczątkowany na świecie, dociera również do małego miasta.
To był wspaniały powrót do świata sprzed lat. Przesunięcie akcji do lat '30, kiedy młodzi bohaterowie dorośli i zaczęli wybierać własne ścieżki życiowe, z jednej strony mnie zasmuciło, z drugiej pozwoliło oddać im głos w tej historii. Polska, która kilka lat wcześniej odzyskała niepodległość, dopiero podnosiła się z kolan wieloletniej niewoli. Powstawały podwaliny państwa i organizacji na każdym szczeblu. Widać ogrom pracy, który autorka włożyła w poszukiwanie informacji, aby odtworzyć ten okres jak najbardziej wiarygodnie.
Organizacja i rozwój polskiej służby zdrowia, która jeszcze kilka lat wcześniej była zdominowana przez zaborców, nie był łatwy. Brak pieniędzy, ogrom ludzi, małe stawki wynagrodzeń, to powodowało pośpiech, niezadowolenie i nie raz brak skupienia na pacjencie. Jednocześnie to okres rozwoju medycyny na skalę światową, odkrywanie nowych sposobów leczenia, rozwój radiologii, powstawanie nowych ośrodków medycznych oraz wprowadzenie nowoczesnych zagadnień medycznych w nauce uniwersyteckiej, to wszystko jest bardzo widoczne na kartach powieści. Feliks to przykład młodego, dobrze wyedukowanego człowieka, który ma na uwadze zdrowie swoich pacjentów. Autorka przeciwstawia mu starszych kolegów po fachu, którzy często bagatelizują problemy i brak im empatii. Jednocześnie wśród fikcyjnych bohaterów pojawiają się nazwiska i postacie osób, które żyły w tamtych czasach i miały wyraźny wpływ na rozwój medyczny.
Również edukacja tamtych czasów jest ważnym wątkiem w powieści. Pojawia się tzw. "mała matura", czyli egzamin zdawany po gimnazjum, który otwierał drogę do wielu zawodów. Edukacja studencka kobiet, którą reprezentuje Ryfka, ale również coraz poważniejsze fale antyżydowskie, które pojawiały się na coraz liczniejszych uniwersytetach i które prowadziły do wielu represji wobec żydowskich studentów.
Nie zabrakło również bliższej okolicy kamienicy. W tej historii pojawiają się restauracje, kawiarnie i wieczorki taneczne młodych ludzi, które odbywały się w nieodległych lokalach i które bardzo wyraźnie zaznaczyły się w historii tamtych czasów. Autorka pokazuje w jaki sposób ludzie spędzali czas wolny i jakie były tendencje towarzyskie. Postać lwowskiego muzyka, który ma trochę za uszami, przybliża muzykę tamtych lat, wprowadza wszechobecny jazz, ale również polską klasykę muzyczną. Sposób życia Eugeniusza Fridmana też w jakiś sposób pokazuje ówczesny świat.
Bardzo wyraźnie widać, że świat biegnie do przodu, zmiana pokoleniowa daje możliwość na odkrycie nowych sposobów na życie. Emancypacja kobiet, dążenie do własnego szczęścia, inne spojrzenie na mężczyzn, dostępność legalnej aborcji, to wszystko można znaleźć w powieści. Zderzenie feminizmu Stefanii z pierwszego tomu, z nową bohaterką, która ma o wiele bardziej radykalne poglądy i których starsza bohaterka nie jest w stanie zrozumieć.
Wątki można mnożyć, ale przyjemność ich samodzielnego odkrycia to również radość z lektury. Co najważniejsze, nie przytaczają one samej lektury i bohaterów, a raczej pozwalają osadzić ich w ówczesnym świecie i sprawiają, że jest to bardzo rzeczywiste miejsce.
"Czas wyboru" to wspaniała kontynuacja, która przedstawia życie bohaterów, ale również pokazuje ówczesny świat i zagadnienia, które były ważne dla tamtych lat. Trudna droga Polski do samodzielności, odbudowa struktur państwowych, nowe odkrycia, rozwój motoryzacji, ruchy społeczne, a także otwarte spojrzenie na świat młodego pokolenia. Wszystko świetnie się komponuje, a historia pozwala na chwilę przenieść się w czasie 90 lat wstecz. Idealna lektura dla każdego miłośnika historii, XX-lecia międzywojennego i dobrej lektury.
- Autor: Leszkowicz-Załuska Dagmara
- Tytuł: Czas wyboru
- Cykl: Dziewczyna z kamienicy #02
- Wydawnictwo: Słowne
- Liczba stron: 240
- Premiera: 27 październik 2022
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Dziękuję za każdy zostawiony komentarz.