Perspektywa II wojny światowej oczami osoby spoza Europy wydaje się czymś nowym i niezwykle ciekawym. Japonia miała takie same zapędy totalitarne jak Niemcy, dlatego współpraca tych dwóch państw układała się w wojennych latach nadzwyczaj dobrze. Byłam ciekawa, czego dowiem się przez pryzmat japońskiej skrzypaczki, która dostała osławione skrzypce Stradivariusa w ramach współpracy między tymi dwoma narodami. Jak wyglądała wojna w Europie a jak w Japonii?
Nejiko Suwa od kilku lat przebywa w Europie, gdzie pogłębia swoje zdolności gry na skrzypcach. Japonka zostaje wyróżniona i w ramach przymierza między Niemcami a Japonią dostaje skrzypce Stradivariusa od samego Goebbelsa. Młoda skrzypaczka stara się poznać wspaniały instrument i się z nim zintegrować, jednak coś jej w tym przeszkadza, nie potrafi odkryć wspólnej nuty. Jej koncerty w przepełnionych przemocą czasach w Europie to walka samej ze sobą.
Dawno żadna książka nie sprawiła mi takiej trudności w swojej ocenie. Historia Nejiko jest niezwykle oszczędna w emocjach, w dużej mierze przypomina dokument aniżeli powieść. Bohaterka to prawdziwa postać, której czasy największej kariery przypadły na czasy wojenne. Autor przedstawia życie skrzypaczki od momentu otrzymania przez nią skrzypiec, a kończy kilka lat po wojnie.
Odarcie tej historii z emocji sprawia, że ciężko zbliżyć się do bohaterki. Cały czas ma się wrażenie, że stoi się z boku. Mimo różnych wydarzeń w życiu Nejiko podczas lektury była dla mnie p0stacią dość odległą. Jednocześnie pojawiają się różne wydarzenia, informacje o wojnie, o poczynaniach Niemiec i Japonii w konkretnym momencie i to było ciekawe i przerażające. Ostatni koncert młodej skrzypaczki, a właściwie warunki, w których grała, robi wrażenie. Wydarzenia po kapitulacji Niemiec, ucieczka z Europy i dalsze losy młodej kobiety pokazują inną perspektywę na wojnę. Udział USA, podejście do wojny Japonii i walka ponad wszystko.
Mam jednak wrażenie, że poznałam jedynie okruchy tego co mnie najbardziej interesowało, tej perspektywy wojennej spoza Europy. Autor zamknął się na Nejiko, na jej świecie widzianym przez skrzypce i grę. Japonka wydaje się oderwana od rzeczywistości, żyjąca we własnym świecie. Doskonalenie się, ciągła walka z otrzymanym podarunkiem i próby odkrycia, dlaczego nie czuje wspólnoty ze skrzypcami, to był główny wątek, który ciągnął się przez całą książkę.
Widać ogromną pracę autora nad zbieraniem materiałów, w książce pojawia się wiele fragmentów różnych dokumentów, które uzupełniają samą powieść.
Jednocześnie przez historię Nejiko pokazany jest ogrom grabieży, które w czasie II wojny naziści dokonywali w całej Europie. Sztuka i kultura całego kontynentu była wywożona do Niemiec. Skala tego procederu przechodzi wszelkie wyobrażenia. Jednocześnie nie wszyscy winni zostali ukarani, niektórzy żyli dalej w powojennej rzeczywistości.
Między wersami pojawia się pytanie o odpowiedzialność wojenną, o brak reakcji, a współpracę z nazistami. Zarówno sama Nejiko jest postacią kontrowersyjną, która w tym trudnym czasie nie interesowała się, co dzieje się wokół niej, ale nie była osamotniona w swoich działaniach. Główny dyrygent orkiestry, który ku chwale nazistów dawał koncerty, twierdził, że jego działania nie znaczyły, że popierał reżim, on jedynie chciał przekazać muzykę. W głowie zostaje wiele pytań i wątpliwości.
"Skrzypce Goebbelsa" to historia, którą trudno mi jednoznacznie ocenić. Oszczędność w emocjach, momentami suchość faktów sprawiała, że nie potrafiłam zbliżyć się do bohaterki. Jednocześnie przez pryzmat jej życia w czasach wojny widać działania nie tylko na froncie europejskim, ale również ogólnoświatowym. Wiele wspominanych przez autora wydarzeń i działań Niemców i Japonii nie mieści się w głowie, a zgoda na bierność wywołuje wiele pytań i wątpliwości. Myślę, że to jeden z tych tytułów, który każdy musi ocenić samodzielnie.
- Autor: Iacono Yoann
- Tytuł: Skrzypce Goebbelsa
- Tytuł oryginalny: Le Stradivarius de Goebbels
- Wydawnictwo: Mando
- Liczba stron: 288
- Premiera: 18 maj 2022
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Dziękuję za każdy zostawiony komentarz.